Lohusalık depresyonu nedir?
Doğumunu yapmış ve bebeğini kucağına sağlıkla almış bir anne dünyanın en mutlu insanı olmalıdır. Evet, çoğumuz böyle düşünebiliriz, ancak gerçekler daha farklı. Doğum yapan kadınlarda sıklıkla depresif bir ruh hali ortya çıkıyor. Buna lohusalık depresyonu diyoruz. Genellikle kısa süren ve kendiliğinden geçen bu durum, bazen ağır depresyon (major depresyon) olarak da görülebilir.
Lohusalık depresyonu neden oluşuyor?
Bunu bilemiyoruz; ancak gebelik sırasındaki yüksek hormonların doğumdan sonra kandan çekilmesine bağlı oluştuğu düşünülmektedir.
Lohusalık depresyonu ne zaman görülür?
Genellikle doğumdan sonraki 2.-3. Günlerde ortaya cıkar.
Lohusalık depresyonu her doğum yapan kadında oluşur mu?
Hayır. Ancak şu durumlar mevcutsa, doğum sonu depresyona yakalanma riskiniz artar:
- Gebelik öncesinde depresyonunuz varsa,
- Aile ve sosyal ortamınız sorunlu ise,
- Genç annelerde,
- Plansız gebe kalanlarda,
- Eşiyle sorun yaşayan kadınlarda,
- Şiddete uğrayan gebelerde,
- Gebelik şekeri varsa,
- Foğumdan sonra süt gelmediyse,
- Ölü doğum yapanlarda lohusalık depresyonu oluşma ihtimali artıyor.
Genel olarak doum yapan kadınların %8-15’inde lohusalık depresyonu görülür.
Lohusalık depresyonu belirtileri nelerdir?
Doğumdan sonra iştahsızlık, uyku uyuyamama ya da devamlı uyuma isteği, sürekli halsiz hissetme, öfke nöbetleri, bebeğine bakamayacağını hissetme, ağlama krizleri doğum sonu depresyonun belirtileridir.
Doğumdan sonra bu belirtileri gün boyu hissediyorsanız ve her gün böyle geçiyorsa, lohusalık depresyonunuz var demektir.
Lohusalık depresyonu nasıl seyreder?
Genellikle doğumdan sonra 2.-3. Günlerde başlar demiştik, çoğu kadında hiçbir tedaviye ihtiyaç kalmadan çoğunlukla 1-2 hafta içinde kendiliğinden geçer. Eğer ağır depresyon varsa, o zaman belirtiler daha uzun sürer ve tedavi gerektirir.
Lohusalık depresyonunun olumsuz etkileri nelerdir?
En önemli risk, depresyon nedeniyle anne-bebek arasında sağlıklı ilişkinin kurulamamasıdır. Annesi postpartum depresyon geçiren bebeklerin büyümesi ve beslenmesi zayıf kalabilir. Ek olarak sonraki yıllarda bu çocuklarda psikolojik sorunlar daha sık görülüyor. Eğer zamanında tedavi edilmezse, annede intihar ve bebeğine zarar verme düşüncelerine yol açabilir.
Lohusalık depresyonu nasıl önlenebilir?
Doğumdan sonra anne yeni doğmuş bebeğinin bakımını yapmalıdır yani büyük bir sorumluluk altına girmektedir. Bu nedenle doğum yapmış kadınların çevresinde destekleyici, sevecen, sıcak bir ortam sağlamak, lohusalık depresyonuna karşı alınacak en önemli tedbirdir. Bu ortamı sağlamak en başta eşinin ve diğer yakınlarının sorumluluğunda.
Öte yandan, eşinin, aile büyüklerinin doğum yapmış anneye aşırı müdahaleci olmaması da gerekir.
Anneye ‘’niye mutsuzsun?’’, ‘’bebeğin sağlıklı, sen sağlıklısın, daha ne istiyorsun’’ tarzında yargılayıcı tutumlar göstermemek gerekir. Yardıma ihtiyaç duyduğunda annenin yanında olmak, stressiz bir ortam tesis etmek yeterlidir.
Ayrıca anneyi dinlendirmek, uykusunu almasını sağlamak çok önemlidir. Bebeğin gece bakımında yardımcı birisinin etrafta olması anneyi dinlendirecektir.
Annenin beslenmesini desteklemek yararlıdır. İyi beslenen anne, kendine ve bebeğine daha iyi bakabilir, bu da lohusalık depresyonu gelişme ihtimalini azaltır.
Lohusalık depresyonu nasıl tedavi edilir?
Hafif düzeydeki lohusalık depresyonu, çoğunlukla kendiliğinden 1-2 hafta içinde geçer. Annenin dinlendirilmesi, etrafında destekleyici bir ortam sağlamak yeterlidir.
Şiddetli depresyon varsa, ölüm düşünceleri varsa o zaman gecikmeden antidepresan ilaçlar ya da psikoterapi gerekir. Bu tedaviler psikiyatri uzmanları tarafından düzenlenir.
Sağlıklı günler dilerim.
Prof. Dr. Yavuz Şimşek