Tüp Bebek İşleminin Basamakları Nelerdir?
Tüp bebek Tedavisi işleminde yaşınıza, FSH düzeyinize, geçmişteki tedavilere alınan yanıtlara göre size bir protokol belirlenecektir. Uygulanacak ilaçlar, dozlar, ilaç uygulama süresi kişiye göre değişir. Yine de bir tüp bebek işleminde aşağı yukarı şu basamakları izleriz:
1- Yumurtalıkların uyarılması
2- Çatlatma iğneleri yumurtlamasının sağlanması
3- Yumurta hücrelerinin yumurtalıktan toplanması
4- Erkeğin sperminin hazırlanması
5- Yumurta hücresi ile sperm hücresinin laboratuvarda birleştirilmesi
6- Oluşan embriyonun rahimin içine yerleştirilmesi
7- Embriyonun rahimin içine tutunması için kullanılacak ilaçlar
8- Gebeliğin teşhis edilmesi
1- Yumurtalıkların uyarılması:
Tüp bebek tedavi işleminde yumurta hücresi ve sperm dış ortamda bilrleştirilmektedir.
Spermlerle birleşebilmesi için kadının yumurta hücrelerinin belli bir kıvama kadar büyümesi ve mayoz bölünmesini tamamlaması gerekir.
Tüp bebek tedavisi işlemi pahalı ve zahmetli olduğundan, gebelik başarısını arttırmak için tedavinin başında kadına, daha fazla yumurta hücresi geliştirsin diye dışarıdan hormon ilaçları veriyoruz.
Normalde yumurtlamayı sağlayan ve hipofizden üretilen hormonlar olan FSH ve LH hormonlarıdır. Bunlar piyasada ilaç halinde üretilmiştir.
Bu ilaçlar hergün kadının kendisine enjekte edebileceği özel enjektörler içinde satılır.
Gerekli doz doktorunuz tarafından belirlenir. Hasta hergün , doktorun önerdiği dozu karın bölgesine deri altına enjekte eder. Böylece yumurtalıkları uyaracak FSH ve LH hormonu kadının vücudunda yükselmiş olur. Bu hormonların vücuttaki artışı, kadının yumurtalıklarında çok sayıda yumurta hücresinin gelişimini başlatır. Bu gelişimi takip etmek için hastamızı düzenli aralıklarla, bazen her gün ultrasona çağırırız.
Gelişimin derecesine göre, daha sonra yapılacak ilaç dozu belirlenir.
Yumurtalıklarda 18 mm ve üzerinde yumurta hücreleri görürsek, bir sonraki basamak olan yumurta çatlatma tedavisine geçeriz.
2-Gelişmiş olan yumurtanın çatlatılması
Eğer ultrasonda görülen yumurta hücreleri yeterli olgunluğa ulaşmışsa , kadına yumurtlamanın gerçekleşmesi için ilaç verilir. Halkımız arasında bu tedaviye yumurta çatlatma tedavisi denmektedir.
Bu dönem gebelde kadının adetinin ortalama 13-17. günlerine denk gelir.
Kadında yumurtlamayı sağlayan temel hormon hipofizden kana verilen LH hormonudur. İşte bu hormonun ilaç haline getirilmiş numuneleri kullanılarak kadının gelişmiş olan yumurta hücrelerini yumurtlaması sağlanır.
Genelde tek doz olarak , doktorun uygun göreceği günde cilt altına ilaç enjekte edilir.İlacın enjeksiyonundan 36 saat kadar sonra yumurta toplamaya geçeriz.
3-Gelişmiş yumurta hücrelerinin toplanması:
Yumurtlama ilacını yaptıktan 36 saat sonra kadın gelişmiş olan yumurta hücrelerinin toplanması için aç karnına kontrole çağırılır. Yumurta toplamayı genellikle anestezi altında yapıyoruz. Bazı klinikler toplamayı lokal anestezi ile (alttan uyuşturarak) de yapabilir. Anestezi altında toplamda hastamız herhangi bir ağrı sızı hissetmezken yumurtalarını toplarız, daha konforludur.
Kadın jinekolojik muayene masasına uzanır. Anestezi altında iken, herhangi bir ağrı duymadan yumurta hücreleri toplanır. Ultrason cihazı ile kontrol ederek, hazneden yumurtalıklara doğru sokulan özel bir iğne ile yumurtalıkların içindeki gelişmiş olan yumurta hücrelerini dış ortama çekeriz. Yumurta hücreleri , canlılıklarını koruyabilsinler diye özel bir besleyici serum içinde toplanır.
Gelişmiş olan tüm yumurta hücreleri toplandıktan sonra işleme son verilir. Yumurta toplama işleminden sonra , kasık ağrısı ve hazneden bir miktar kanama görülebilir. İşlemden sonra yarım saat kadar hastanede takip edileceksiniz.
4-Erkeğin spermlerinin hazırlanması:
Yumurta toplama gününde eşiniz de laboratuvara sperm verir. Kendisine ayırılan özel bir odada , yalnızken, mastürbasyonla boşalır. Meniyi özel bir kap içinde laboratuvar görevlisine teslim eder.
Meni, laboratuvarda özel işlemlerden geçirilir. İşlemler sonunda hareket kabiliyeti en iyi olan, şekli en düzgün olan spermler seçilir. Bu spermler yumurta hücresi ile birleştirilene kadar özel bir besleyici serum içinde bekletilir. Amaç, spermlerin dölleme yeteneklerini arttırmaktır.
5-Yumurta ve spermin birleştirilmesi:
Spermler işlemden geçirildikten sonra ya yumurta hücreleri içine enjekte edilir (mikroenjeksiyon) ya da yumurtayı kendisinin döllemesi için aynı kültür ortamına bırakılır (IVF). Sperm değerleri bozuksa mikroenjeksiyonu tercih ediyoruz.
IVF’de her bir yumurta hücresi yaklaşık 50.000 kadar sperm hücresi ile birleştirilir.
Yaklaşık 18 saat sonra döllenmenin olması gerekir. Bu dönemde mikroskop altında yumurta hücreleri incelenir. Spermlerin yumurta hücresi içine girip girmediğine bakılır.
6- Oluşan embriyonun rahime yerleştirilmesi:
Sperm ve yumurta hücresi birleştikten yaklaşık 18 saat sonra embriyonun oluşması gerekir. Embriyo mikroskopta görülünce, bir süre besleyici bir sıvı içinde tutulur. Ondan sonra rahim içine yerleştirilir.
Embriyonun rahim içine yerleştirilmesi, yumurta toplama işleminden ve erkeğin sperm vermesinden sonra 3. günde ya da 5. Günde yapılır. Birden fazla ve iyi kalitede embriyo varsa 5. Gün transferini tercih ediyoruz, çünkü daha yüksek gebelik oranları vardır. Tek embriyo gelişmişse, 3. Gün transferi tercih edilir.
Embriyo transferi dediğimiz bu işlem için anestezi yani kadının uyuşturulması gerekmez. Ağrısız bir işlemdir. Oluşan embriyolar mikroskopta incelenerek en kaliteli olan 1 ya da 2 embriyo rahime yerleştirilir.
Hasta jinekolojik muayene masasına uzanır. Steril şartlar altında, yani mikroplardan arındırılmış bir şekilde, rahim ağzından rahime doğru geçirilen özel bir tüp kullanarak embriyolar rahimin içine bırakılır.
Embriyo transferinden sonra yaklaşık 30 dakika merkezde dinlenmeniz gerekir. Rahim içine yerleştirilen embriyolar, rahimin kasılmalarına neden olabilir. Bu durumu azaltmak için kadının embriyo transferinden sonra bir süre istirahat etmesi gerekir.
7-Embriyonun rahime tutunması için kullanılacak ilaçlar:
Embriyoların rahime yerleştirilmesinden sonra rahim zarına tutunmasını kolaylaştırmak için çeşitli hormon tedavileri veriyoruz. Estrojen, progesteron, kan sulandırıcı aspirin, kan sulandırıcı iğneler bu dönemde verilebilir. Tedaviye gebelik saptanana kadar devam edilir.
8- Gebeliğin teşhis edilmesi:
3. gün transferinden 12-13 gün sonra, 5. Gün transferinden 10 gün sonra kanda gebelik testi yapmanız istenecektir. Gebelik testi değeri 40-50 I U üzerinde ise bu olumlu bir sonuçtur. Gebelik testi bu değerlerin üzerindeyse 2 gün aralıklarla tekrar test isteriz, artış hızına bakarız. Normal gebeliklerde 2 gün aralıklarla yapılan testte 2 katlık bir artış olur.